Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, dış mekanda yayaların yürüyerek hareket edeceği alanlar olan cadde ve sokaklar ile millet bahçeleri, parklar ve rekreasyon alanlarındaki yürüyüş yollarının projelendirme ve yapımına ilişkin kuralları belirledi.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yaya yolları, kaldırımlar ve yürüyüş yollarının tasarım kalitesinin artırılmasına yönelik yürüttüğü mevzuat çalışmasını tamamladı.
Bu kapsamda hazırlanan "Yaya Yolları ve Kaldırımların Tasarım Kuralları Hakkında Yönetmelik", Resmi Gazete'de yayımlandı.
Artan şehir trafiği içinde güvenli ve konforlu yaya hareketinin sağlanması ve obezite kaynaklı sağlık sorunlarını önlemeye yönelik hareketli bir yaşamın teşvikine uygun mekanların tesis edilmesine yönelik hazırlanan yönetmelikle dış mekanda yayaların yürüyerek hareket edeceği alanlar olan cadde ve sokaklar ile millet bahçeleri, parklar ve rekreasyon alanlarındaki yürüyüş yollarının projelendirme ve yapımına ilişkin kurallar belirlendi.
YAPIMDAN ÖNCE PROJE
Düzenleme sayesinde kaldırım ve yaya yolları tesis edilmeden önce idare tarafından projeleri hazırlanacak, böylelikle hatalı uygulamaların önüne geçilecek, uygulama kalitesi arttırılacak.
Kuralların hayata geçirilmesi ile birlikte yaya hareket alanları daha erişilebilir hale gelecek, kaldırım ve yaya yollarındaki engel ve maniaların önüne geçilerek yayanın güvenli ve kesintisiz yürüyüşü sağlanacak.
KALDIRIMDA AÇIK KABLO OLMAYACAK
Yürüyüş alanları üzerinde en az 2 metre 20 santimetre yüksekliğine kadar hiçbir şekilde engel bulunmayacak. Bu yüksekliğin altında kalan yaya geçidi ve merdiven altları uygun yöntemlerle kapatılacak.
Yaya yollarında insanlar için tehlike arz eden çukur ve engellere müsaade edilmeyecek, düşme tehlikesi olan alanlar için korkuluk gibi önlemler alınacak, elektrik kabloları kaldırım üzerinde açıkta bırakılmayacak. Yaya yolları ve kaldırımların aydınlatılmasında yönetmelikte belirtilen kurallara uyulacak.
İNŞAATLAR ÖNLEM ALACAK
Yönetmelik kapsamında, kaldırım kenarında inşaat çalışması yapılması durumunda, yayaları tehlikeye atmayacak tedbirler alınacak. Kaldırıma 1,5 metreden yakın ve 2,5 metre yüksekliğin üzerinde inşai faaliyetler yapılması halinde kaldırım üzerine korumalı geçit yapılacak.
Yayaların en büyük sorunlarından olan yaya hareket alanları üzerine taşıtların park etmesinin önlenmesi için ilgili idarece koruyucu engeller konulacak.
15 SANTİMETRE SINIRI
Kaldırımların fiziksel özelliklerinin belirlendiği yönetmeliğe göre, kaldırımların yüksekliği hiçbir yerde 15 santimetreyi aşmayacak.
Kaldırım genişlikleri bölgenin kullanım amacı ve imar planındaki yol genişliği dikkate alınarak belirlenecek.
Kaldırımlar, taşıt yolu ile yaya hareket alanını ayıran "yaya emniyet şeridi", yayaların kesintisiz, güvenli ulaşımını sağlayacak düşeyde ve yatayda engel bulunmayan "kaldırım net yürüme alanı" ve mülkiyetlerin kaldırımlara bağlantısını sağlayan "mülkiyet etki şeridi" olarak 3 ayrı bölüm şeklinde değerlendirilecek.
Yaya emniyet şeridinde bitkilendirme yapılabilecek, çöp kutusu, elektrik direği, levha, pano gibi kentsel donatı elemanları bu şeride yerleştirilecek.
En dar sokakta dahi asgari net yürüme alanı genişliği 1,5 metreden az olmayacak, toplam kaldırım genişliği ise en az 2 metre 25 santimetre olarak uygulanacak.
Millet bahçesi, park ve rekreasyon alanlarındaki tali yürüyüş yolları 1 metre 20 santimetreden daha az genişlikte yapılamayacak.
ENGELLİLER UNUTULMADI
Yaya hareket alanlarında engelli erişimini kolaylaştırıcı kaldırım rampaları ve hissedilebilir yüzey uygulamaları yaygınlaştırılacak, yardımcı sinyal donanımları kullanılacak.
Kaldırım ve yaya yolunda kaymaz zemin malzemeleri kullanılacak. Bunların bakım ve onarımları belediyelerce yerine getirilecek.
Şehirlerde egzoz ve gürültü kirliliğini azaltmak üzere hem bariyer hem de karbon yutağı görevi görecek, binalar ve araç trafiği kaynaklı ısı artışını dengelemek üzere mikroklimatik etki sağlayacak şekilde kaldırım ve yaya yolları boyunca kesintisiz ağaçlarla yeşil yaya koridorları tesis edilecek, bu yeşil akslarla şehirlerin peyzajı geliştirilecek.
EMNİYET ŞERİDİNE YAĞMUR BAHÇESİ
Sel ve su baskını riskine karşı yağmur suyu drenajını kolaylaştırıcı tedbirler uygulanacak.
Yönetmelikte, yağmur suyunun toprağa karışmasını sağlamak amacıyla kaldırımların emniyet şeridine yağmur bahçeleri yapılması da getirilen yenilikler arasında yer alıyor.
Yönetmelik, 1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren imar planı bulunan yerlerde yeni yapılacak veya yenilenecek kaldırım ve yürüyüş yollarında uygulanacak.