Bitinya bölgesinde bilinen ilk yerleşimler M.Ö. 5000 yıllarında Prohititler tarafından yapılmıştır. Daha sonra Frigyalılar, Lidyalılar, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular, Osmanlılar’ın kurduğu egemenliklere ait izleri, bugün bile görmek olanaklıdır. 1019 yılından itibaren Anadolu'ya yönelen Oğuz akınları sonrası, 1078 yılında Süleyman Şah döneminde Sakarya, Eskişehir, Bolu ve Mudurnu civarına ilk Türkmen yerleşimleri başlamıştır. Selçuklu egemenliği 1. Harçlı seferleri ile sona ermiş ve bölge tekrar Bizanslılar’ın denetimine girmiştir. Mudurnu, adını; tekfurlar yönetimindeyken, Bursa Tekfurun ‘nun kızı Matarnı ya da “ Moderna”dan almıştır. Tekfur; kızının adına, şu anki yerleşim yerinin doğusuna bir kale yaptırmış ve bu kalenin etrafında Mudurnu gelişmeye başlamıştır. “Matarni” ya da “Moderna” adı zamanla Mondernes, Monderna, Mudurlu olarak söylenmiş ve Mudurnu’ya dönüşmüştür.
Roma ve Bizans dönemlerini yaşayan yöre, 1307 tarihinde Osmanlı Beyliği’ne geçmiştir. Mudurnu kasabası Bolu’nun 50 km. güneybatısında, Hisar ve Kulaklı tepelerinin arasındaki bir vadiye kurulmuştur. Tarihi ipek ve baharat yolunun en önemli alışveriş ve ihtiyaç giderme konaklama duraklarından biri olmuştur. Tarihi kent kimliği, dokusu hâlâ bozulmadan günümüze ulaşabilmiş, geçmişten geleceğe ışık tutan, birbirinin güneşini engellemeyen bir anlayış çerçevesinde inşa edilen ahşap evlere bugün de rastlamak mümkündür. Tarihi kent dokusu, insan ilişkilerinde yaşayan ve hemen fark edilen ahilik geleneğinin izlerini sürdürme başarısın gösterebilmiştir. Sokakları gezerken, geçmişten gelen gelenek ve göreneklerin izlerini gözlemleyebilirsiniz. Tarihi ahşap evleri ve arasta çarşı içindeki demircileri, bakırcıları ve ayrıca renk cümbüşü içindeki yöresel ürün pazarına yolunuz düştüğünde; tarihin izlerinin günümüzde de yaşamaya devam ettiğini görürsünüz. Coğrafi sınırları içinde bulunan Mudurnu; Abant, Sülüklü, Karamurat gölleri; Babas, Sarot kaplıcaları, yaylaları, akarsuları, biyolojik zenginliği ve endemik bitki yapısı gibi doğal zenginliğiyle geçmişten geleceğe uzanan bir köprü gibidir… Evler genellikle ahşap, iki- üç katlıdır. Bunların arasında 100, hatta daha fazla yaşında olanlar vardır. Evlerin balkonları, kapıları ; tahta oyma sanatının en güzel örnekleri ile süslenmiş ve ahşap oymalar aile birliğini temsil eder tarzda işlenmiştir.
Osmanlı erken dönem mimarisinde cihannüma adı verilen ve yöresel olarak kuşluk olarak da tabir edilen iki üç katlı ahşap evlerin çatısına yapılan küçük ve renkli camlı odalar; gözetleme yeri, güvenlik amaçlı kullanıldığı gibi; o evin erkek çocuğu evlenip çocuğu olduğunda, evin gelini bebeğini o odalarda emzirirmiş… O küçük, değişik renkli camlardan odaya sızan gün ışığından çocuk faydalanasın ki; algısı, görgüsü gelişsin… Bu kültür ve gelenekle yetişen yöre esnafı Osmanlı beyliğinin devletleşme sürecinde önemli katkıları olan ahilik geleneğini, yaklaşık 750 yıldır sürdürmektedir Mudurnu.
1650 yılında Mudurnu'ya gelen Evliya Çelebi özetle, " Mudurnu Kalesi 8 köşeli, 20 kuleli, bir kapılı, binası kararmış, sur ve kaleleri çökmüş eski bir yapı.” olarak tasvir eder. Ayrıca, Yeniçeri ocağında sancak payeli, 150 akçalı bir kaza olduğunu, 3000 konut, 17 mahalle, Yıldırım Camii ve Medresesi, 1 Darülhadis, 13 çocuk mektebi, 3 Han ve Hamam, 1100 iğneci tezgâhı ve dolabı olduğunu, Mudurnu yapımı iğne ve boduçların (Camdan yapılan oyma su kabı) Rum ülkelerine ve Hinde kadar gönderildiğini, 10 arşın boyunda 2 zira (180 cm) eninde latif tahtaların Akçaşehir ve İzmit iskelelerinden İstanbul ve başka diyarlara gönderildiğini anlatır.
1980 li yıllara kadar Mudurnu esnafı tarafından yapılan soba, ibrik, semer, nal, mıh, tabaklanmış deri, süpürge, sepet, bakır kaplar vb. el sanatları Göynük, Seben, Nallıhan, İstanbul’a kadar gider, pazarlardaki yerini alırdı. Kasabanın adıyla bütünleşmiş Mudurnu Tavukçuluk, geçmişte saraylara kadar ünü yayılan tavuğuyla dünya markası olmuş, iki binli yıllarda meydana gelen ekonomik kriz nedeniyle faaliyetini durdurmak zorunda kalmıştır.Bunun üzerine, kasaba halkına istihdam yaratmak amacıyla, 1995 li yıllarda Bolu Valiliği, Mudurnu Tavukçuluk, Sivil girişimciler öncülüğünde turizm çalışmaları başlatılmıştır. Bu girişime bağlı olarak ev, konakların restorasyonlarına hız verilmiş, tarihi dokuyu ve geleneklerini kaybetmeyen Mudurnu; ana kentlere (İstanbul, Ankara) yakınlığı ve ulaşım kolaylığı nedeniyle, turist çekmeye başlamıştır… Kültür, tarih, doğa, inanç, sağlık ”termal” gibi alternatifi bol turizm alanlarında hizmet vermektedir.
Büyük şehirlerin yoğun iş yaşamından, gürültüsünden, kirliliğinden bunalmış; tarih ve doğa ile baş başa kalmak isteyenlerin hafta sonları tatillerini geçirebilecekleri iki yüz elli yatak kapasitesine ulaşmıştır… Mudurnu’ya gelen turistler dilediklerinde tarih kokan daracık sokaklarda geçmişe yolculuğa çıkabilirler. Osmanlı erken dönem mimarisinin eşsiz örneklerinden olan Yıldırım Beyazıt Camii( 1374), Yıldırım Beyazıt Hamamı(1382), Kanuni Sulatan Süleyman Camii( 1546), Saat kulesi (1890), Mudurnu Kalesi, Demirciler Çarşısı, Armutçular Konağı, Haytalar Konağı, 1250 yıllık tarihi olan Roma Hamamı, Deve Köprüsü, Roma askeri geçit yollarına dikilen asırlık çınar ağacı, Hızırfakı Mahallesinde sokak sağlıklaştırılması projesi kapsamında yapılan örnek evler, bin yüz yıllık güneş saati, Pertev Naili Boratav Kültürevinde, yöreden toplanıp sergilenen tarihi objeler gibi kültürel, tarihsel eser ve eşyaları görebilirler. İsteyenler; kasabaya üç km. mesafede bulunan Babas Kaplıcasında şifa bulabilir,aynı zamanda kaplıca yolunda tarihi kaya evlerini görebilirler… Mudurnu’nun coğrafi sınırları içinde bulunan doğa harikası Abant’a, Sülüklü Göl’e, Karamurat Gölü’ne günübirlik yolcuklar yapabilirler. Şeyh- ül İmran Tepesi’nden, tarihi kasabamızın manzarası, görülmeye değer…Tarihi konaklarda sıcak, soğuk içecekler yanında yöresel yemekler yiyebilirler.Akşamları tarihi konaklarda misafir olup, yörede hâlâ devam eden birikme kültürünü izleyebilir, orta oyunları eşliğinde yöresel sanatçılarla müzik yolcuğuna çıkarak, günün yorgunluğu atabilirler.
Mudurnu bölgesi Antik dönemlerden bu yana birçok uygarlığın izlerini taşımakla birlikte, yörede bugüne kadar Arkeolojik ve Folklorik değerlendirmeler yapılamadığından net bilgiler elde edememekteyiz. Mevcut tarihî, kültürel kalıntıların da gerektiği gibi korunup değerlendirilememesi sonucu, var olan izler de zamanla tahrip olmaktadır. Geçmiş dönemlerde "Anadolu Trakyası" ve "Bitinya" adlarıyla anılan, Bursa - İzmit- Bolu bölgesinin ortasında, önemli ticari ve askerî yolların kavşağında yer alan Mudurnu'nun tarihini, bu bölge çerçevesinde ele almak gerekmektedir. Bitinya bölgesine bilinen ilk yerleşimler, M.Ö. 5000 yıllarında Proto- Hititler, M.Ö. 2000 yıllarında Hititler tarafından yapılmıştır. Tarihçi "Pline" ve Coğrafyacı Strobon’a göre Bitinya'nın ilk ahalisi Bebris ve Bitinyen - Tiniyen kavimleridir. M.Ö. 1200 yıllarında bölge -Trak-Frig kabilelerinin istilasına uğrar ve Sakarya nehri havzası, Frigya ülkesinin siyasî sınırları içine girer. Eskişehir yakınlarındaki Gordion kenti başkent olur. Bugün halen Mudurnu - Babas Kaplıcası yakınındaki Gâvur Evleri mevkii, Seben - Muşlar kovu vadisi, Seben - Çeltikderesi vadisi ve Göynük Soğukçam Köyü civarında Firigler'e ait kaya mezarları, oyma kaya evler ve kitabelere rastlanır. M.Ö. 7. yy.dan itibaren bölge, tarihte ilk kez parayı kullanan Lidya sınırları içersinde yer alır. M.Ö, 546 – 333 yılları arasında Anadolu Pers egemenliğine girer. Biritanya'da Persler'e bağlı, yarı bağımsız bir krallık kurulur ve İzmit (Astaküs -Nkomedia) başkent olur. M.Ö. 333 de Anadolu'ya giren Makedonya imparatoru İskender'in Bitinya'dan geçerken, Mudurnu - Sarot kaplıcalarında konakladığı bazı tarihî kaynaklarda belirtilir. Yarı bağımsız Bitinya krallığı, 3. Nkomed'in krallığını Romalılara vasiyet etmesiyle, M.Ö. 75 yılında son bulur. Roma Senatosuna bağlı bir eyalet haline gelen Bitinya halkının Asya kökenli kavimlerden oluşmasına rağmen yönetici sınıfları Elen ve Roma kökenli kişilerden oluşur. Roma imparatorlarının 313 yıllarında Hıristiyanlığı serbest bırakmasıyla birlikte Bitinya'da Patriklik ve Piskoposluk düzeyinde yerleşim birimleri kurulur. Mudurnu civarındaki Modrene, Mela, Kıssaıon kentlerinin de (Mudurnu- Asarköy -Göğören) Piskoposluk düzeyinde yerleşim birimleri olduğunu Ramsey'in "Anadolu Coğrafyası" adlı kitabından yararlanarak söyleyebiliriz.395 yılında Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesiyle, Bitinya Bizans sınırları içinde kalır. İmparator Theodosius (408 – 450) devrinde Doğu Bitinya (Onoryat) ve Batı Bitinya (Nefsi Bitinya) olmak üzere iki idari bölüme ayrılır, bu devirden sonra bölgeye Cermen, Türk İslav, Arap ve Sasani akınları yönelir.1019 yılından itibaren Anadolu'ya yönelen Oğuz akınları sonrasında Bizans'ın Anadolu yakasındaki hâkimiyeti iyice azalır. Haçlı seferleri sırasında Selçuklularca fethedilen bazı toprakların geri alınması da merkezi otoritenin güçlenmesi sonucunu doğurmaz. Bölgede feodal beylikler Osmanlı dönemine kadar hâkimiyetlerini sürdürürler.
Selçuklu ve Anadolu Selçuklu Dönemi
Selçuklu sultanları Tuğrul, Alp Arslan, Melik Şah doğudan büyük kitleler halinde akın eden göçebe Türk boylarını; yeni topraklar bulmak, yerleşik hayata yönetmek ve Bizans sınırlarında uç güvenliğini sağlamak amacıyla Batı Anadolu'ya sevk etliler. Bu sayede hem Bizans'ın direnci kırıldı hem de 11.yy. da Marmara ve Ege kıyılarına kadar uzanan topraklarda yoğun Türk yerleşimi başladı. Bu politika ileride Anadolu Selçuklu Devletinin ve Türk beyliklerinin kurulmasına yol açacaktır. Yine bu dönemde doğudan gelen Moğol istilası da Batı Anadolu'daki Türk yerleşimlerini hızlandırır.1072 – 73 yıllarında Artuk Bey komutasındaki Selçuklu ordusu, Kapadokya'dan Bolu, İznik, İzmit bölgesine kadar uzanıp Ayan (Sapanca) gölü önlerinde Bizanslı asi Ursel'in ordularını bozguna uğratır.1078 yılında Süleyman Şah İznik'e girerek Üsküdar'a kadar ilerler. Sakarya, Eskişehir, Mudurnu, Bolu, İznik civarında Porsuk ve Bozan Beyler komutasındaki Türk kuvvetleri köy ve şehirlerde ilk Türkmen yerleşimlerini başlatırlar. 1072 – 1097 tarihleri arasında bölgedeki Selçuklu egemenliği, I. Haçlı seferleri ile sona erer ve bölge tekrar Bizans'ın denetimine girer.1176 yılında 2. Kılıçaslan, Eskişehir yakınlarında yapılan Miryokefalon savaşında Bizans ordularını kesin bir yenilgiye uğratarak Sakarya, Bolu bölgesine kadar ilerleyişini sürdürür. Mudurnu ve köylerine, Eskişehir, Sarıcakaya, Nallıhan yönünden gelen Türkmen akınları, Bolu - Sakarya yönlerinden gelen Türkmen göçleri ile kavuşarak yörenin Osmanlı Devleti'nin çekirdeğini oluşturan topraklar içinde yer almasına neden olur. Bugün bile hâlâ bazı yer ve köy adlarının o dönemde bölgeye yerleşen Türk boyları ve gazilerinin adlarıyla anılması, incelenmeye değer bir konudur.
Mudurnu, Osmanlı Devleti'nin çekirdeğini oluşturan toprakların içinde yer alır. Yöre köylerine, Selçuklu döneminde başlayan ilk Türkmen yerleşimleri Ertuğrul Gazi ve Osman Bey dönemlerinde de yoğunlaşarak devam eder. Ertuğrul Gazi'nin Ankara - Karacadağ civarından Söğüt taraflarına gelişlerinde, onunla beraber olan Samsa Çavuş önce İnegöl dolaylarına yerleşir. Burada Bizans tekfurlarından rahatsız olup, kalabalık aşireti ve kardeşi Sülemiş (Sulamış) ile birlikte Mudurnu - Çavuşderesi mevkiine göçer. 1290 yıllarında bu bölgeyi yurt edinerek eski ipek yolu güzergâhındaki Mudurnu Bizans Tekfurluğu kalesini, ekonomik kuşatma altına alır. Osman Bey 1292 yılında Samsa Çavuş ile birlikte Sorkun köyleri ve Mudurnu kalesine saldırarak etraftan bol ganimet toplar. Daha sonraki yıllarda birçok Osmanlı akınına uğrayan Mudurnu Tekfurluğu 1307 yılında Türk askerî ve siyasi egemenliğine boyun eğer. Samsa Çavuş da Mudurnu -Göynük -İzmit bölgesine "Uç Beyi" olarak tayin edilir. 1320 yıllarına kadar bu bölgenin denetimi ve Türkleştirilmesi görevini Akça Koca ve Konur Alp adlı gaziler sürdürür. 1333 yıllarında. Mudurnu - Bolu - Kastamonu yolunu izleyerek Kırım'a giden gezgin İbn-İ Batuta, Mudurnu - Göynük arasında Türkmen köylerinden geçtiğini, Ahi tekkeleri etrafında örgütlenmiş, canlı bir ekonomik merkez görünümündeki Türk şehri Mudurnu'da konakladığını anlatır. Orhan Bey 1337 yılında İzmit'i aldıktan sonra, etrafı tamamen Türk köyleriyle kuşatılmış Taraklı, Göynük ve Mudurnu kalelerinin kesin fethi için Süleyman Paşa'yı görevlendirir. Bu kaleler uzun yıllar süren askeri ve ekonomik kuşatmadan bunalmış olduklarından, karsı koymaksızın teslim olurlar. Süleyman Paşa yerli ahaliye iyi davranarak, arazi ve mülklerini onlara bağışlar. Bu karar Orhan Bey tarafından da onaylanır.
Kurtuluş Savaşı Dönemi
30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında Anadolu siyasal, sosyal ve ekonomik açıdan bir kaosa itilmişti. Orduların terhis edilmesi, önemli bölgelerin işgali, bu bölgelerden kaçan insanlarımız, harp içinde türeyen eşkıyalar, azınlıkların tavrı sosyal bunalımı yükselten etkenlerdi. Üretimin düşmesi, kıtlık ve açlık; ekonomik sıkıntıyı arttırıyordu. Böyle bir ortamda, Ankara'da T.B.M.M.'ni açma ve Kuva-yi Milliye'yi örgütleme çalışmaları ülkenin tek ışığı olmuştu. İtilaf devletleri Ankara'da doğmakta olan umut ışığını karartmak için Marmara'nın güneyinde ve doğusunda iç karışıklıklar çıkarma gayretine girdiler. Anzavur isyanı, Balıkesir, Bursa civarına yayıldı. Şeyhülislam Dürrizade'nin imzaladığı milli mücadele karşıtı fetvalar İngiliz uçaklarıyla Bolu, Düzce, civarına dağıtıldı. Adapazarı, Mudurnu, Nallıhan civarına dağıtıldı. 7 Şubat 1919'da 4 İngiliz subayı ve bir Ermeni papazdan oluşan kışkırtıcı heyet, Bolu - Mudurnu - Taraklı dolaylarında milli mücadele aleyhinde propaganda yapıp "Peyam-ı Sabah ve Alemdar" adlı gazeteleri dağıttılar. Bolu Mutasarrıfı Osman Kadri'nin Kuvay-i Milliye'yi Bolşeviklik ile suçlayan beyannameleri köylere kadar ulaştırıldı. İzmit mutasarrıfı İbrahim ise Adapazarı havalesinde 150 TL maaşla isyancı yazımına girişti. Saraydan çıkarları olan bazı etnik gruplar ise vaatler ile kandırılarak isyanın içine çekildiler. Mevcut gelişimin farkında olan Mudurnu'lu aydınlar 30 Mayıs 1919'da Redd-i İlhak Cemiyeti'ni, 20 Ekim 1919'da da Mudurnu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ni kurdular. Hakkı Durukan'ın başkanı olduğu cemiyetin kurucuları arasında Selim Sarıbay, Fuat Armutçu, Besim ve Ubeydullah Doğulu, Binbaşı Şevki Bey, Yüzbaşı Muharrem, Sabri Karaçayır, Hilmi ve Salih Zeki Beyler vardı.
İstanbul'un görevlendirdiği Şeyh Anzavur, Anzak Ahmet, Süleyman Şefik Paşa, Suphi Paşa, Binbaşı Hayri gibi elebaşları öncülüğünde 9 Nisan 1920'de Adapazarı - Hendek, 13 Nisan'da Düzce - Bolu, 19 Nisan'da Nallıhan ve Çayırhan; T.B.M.M. ne karsı ayaklandı. Dört bir yandan isyan ateşi arasında kalan Mudurnu'ya yönelen asiler, yağma ve talan hevesindeki civar köylüleri de yanlarına alarak 21 Nisan 1920'de şehri bastılar. Hükümet konağına girerek Kaymakam Naili Bey ve Savcı Salih Zeki Bey'i esir ettiler. Bölge direniş komutanı Kuşçu Eşref, Binbaşı Şevki Bey, Yüzbaşı Hilmi Bey öncülüğünde şehri savunmaya çalışan yerel milli kuvvetlerin yardımına 4 Mayıs 1920'de Çolak İbrahim Bey kuvvetleri yetişti ve isyancılar dağıtıldı.
Büyük Cami İmamı Filibeli Tevfik Hoca ve Binbaşı Şevki Bey öncülüğünde Beşkavak mevkiinde büyük bir miting düzenlendi. Burada T.B.M.M. beyannamesi okunarak, halkın Milli Mücadeleye katılması, isyancılara inanmaması telkini yapıldı. Halk üzerinde derin bir etkisi olan Filibeli Tevfik Hoca daha sonra 8 Haziran 1920'de bölgedeki asilere nasihat için Düzce'ye de gitti. Marmara’nın doğusunda çıkarılan isyanların ortasında kalan Mudurnu'nun stratejik önemini gören Milli Kuvvetler yöreye kuvvet yığmaya başladılar. Çerkez Ethem emrindeki bazı birlikler, Kaymakam Arif Bey Müfrezesi, Demirci Efe, Binbaşı Nazım Bey ve Refet Paşa Bolu yönüne; Geyve yönüne ise Ali Fuat Paşa kuvvetleri gönderildi. Bu toparlanmayı sezen Bolu - Düzce isyancıları 13 Mayıs 1920'de büyük kuvvetlerle tekrar Mudurnu üzerine yürüdüler. Birinci isyan girişiminde Kuva-yi inzibatiyecilerin gerçek yüzünü gören şehir halk; Bolu Mutasarrıfı Osman Bey, Düzceli Koç ve Ali Bey'ler komutasındaki isyancılara karşı millî güçlerle birleşip şehre asileri sokmadılar. 13- 14- 15 Mayıs 1920 günleri tüm şiddetiyle devam eden çatışmalara Nallıhan üzerinden gelen Nazım Bey emrindeki 500 kişilik Milli Efe kuvvetleri de katılınca asiler bozguna uğradı. Bunun üzerine Sarıklı Necati Bey emrindeki 500 kişilik Milli kuvvetler. 11. Fırka Kumandanı Arif Bey müfrezesi ve 20 Mayıs 1920'de General Refet Paşa kuvvetleri şehre girdiler. Refet Paşa hükümet konağı balkonundan halka hitap ederek coşkun tezahürat ve alkışlarla karşılandı.
24 Ekim 1920 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk'ün Mudurnu halkına gönderdiği telgraf Belediye binasının önünde okundu. "Sevgili Mudurnulular Kurtuluş Savaşının en zor günlerinde Kuvay-i Milli'ye verdiğiniz destek ve gösterdiğiniz kahramanlığa teşekkür ederim." sözleriyle Mudurnu halkını onurlandırmıştır. Laik Cumhuriyetin hangi koşullarda ve büyük bedeller ödenerek kurulduğunu iyi bilen Mudurnulular, özellikle Cumhuriyet Bayramlarıyla diğer ulusal bayramları geniş halk katılımlarıyla coşku içinde kutlarlar. Tarih boyunca canlı ekonomisi, barındırdığı nüfus, eğitim ve kültüre verdiği değerle çevrenin en önemli yerleşim alanlarından olan Mudurnu, Kurtuluş savaşında da etrafı isyanlarla çevrili iken Kuvay-ı Millinin kalesi olmuş, Laik Cumhuriyetin kurulmasına önemli katkılarda bulunmuştur.
Mudurnu, Bitinyalılar zamanından beri var olan eski bir kasabadır ve çeşitli medeniyetlerin ilk yerleşim yeridir. Frigyalılar, Lidyalılar, Persler, Romalılar, Bizanslılar ve Selçuklular’dan sonra Osmanlı topraklarına katılmıştır. Bir ara Tekfurlar yönetimindeyken, Bursa tekfurunun kızı Matarnı(Moderna) adına yapılan kale kasabaya ad olmuş, çeşitli şekillerde söylene söylene MUDURNU halini almıştır.
1019 yılından itibaren Anadolu'ya yönelen Oğuz akınları sonrası, 1078 yılında Süleyman Şah döneminde Sakarya, Eskişehir, Bolu ve Mudurnu civarına ilk Türkmen yerleşimleri başlamıştır. Selçuklu egemenliği 1. Harçlı seferleri ile sona ermiş ve bölge tekrar Bizanslılar’ın denetimine girmiştir. Mudurnu, Osmanlı Devleti'nin çekirdeğini oluşturan toprakların içinde yer alır. Yöre köylerine, Selçuklu döneminde başlayan ilk Türkmen yerleşimleri Ertuğrul Gazi ve Osman Bey dönemlerinde de yoğunlaşarak devam etmiştir.
Osman Bey 1292 yılında Samsa Çavuş ile birlikte Sorkun köyleri ve Mudurnu kalesine gelmiş,daha sonra Mudurnu Tekfurluğu 1307 yılında Osmanlı topraklarına katılmıştır. . Samsa Çavuş da Mudurnu -Göynük -İzmit bölgesine "Uç Beyi" olarak tayin edilir. 1320 yıllarına kadar bu bölgenin denetimi ve Türkleştirilmesi görevini Akça Koca ve Konur Alp adlı gaziler sürdürmüştür.
Mudurnu, Kurtuluş Savaşında, Kuvay- i Milli’ye destek vermiştir ve bu nedenle M.K.Atatürk’ün teşekkür telgrafıyla onurlandırılmıştır. 24 Ekim 1920 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk'ün Mudurnu halkına gönderdiği telgraf’ta şu ifadeler yer almıştır: "Sevgili Mudurnulular! Kurtuluş Savaşının en zor günlerinde Kuvay-i Milli'ye verdiğiniz destek ve gösterdiğiniz kahramanlığa teşekkür ederim."
MUDURNU’DA BAZI GEZİLEBİLECEK YERLER
Mudurnu küçük bir ilçedir ve “Cittaslow” adındaki sakin şehirler listesinde yer almaktadır. Bölgede birçok tarihi ev ve yapı olduğu için bu ilçe sit alanı olarak ilan edilmiştir ve koruma altındadır. İlçe küçük olduğu için birçok tarihi yapıya yürüyerek gidilebilir.
Mudurnu ilçesi, doğal ve tarihi mekanları, özellikle de kaplıcaları ile öne çıkan bir yerdir. Mudurnu’da bulunan ve görülmeye değer olan tarihi yapılar arasında Mudurnu Saat Kulesi, Yıldırım Bayezid Hamamı, Yıldırım Bayezid Camii, Kanuni Sultan Süleyman Camii, Orta Çarşı ve Demirciler Çarşısı, Pertev Naili Boratav Kültür Evi ve Mudurnu’nun Tarihi Evleri ile Konakları bulunur. Ayrıca bölgedeki en önemli ve çok ilgi gören kaplıcalarından birisi olan Tarihi Babas Kaplıcası Mudurnu’dadır.
Mudurnu Saat Kulesi
İlçe merkezinde bulunan bu yapıya Ankara Caddesi ve Hisaraltı Sokak üzerinden yürüyerek yaklaşık 5 dakikada ulaşılabilir. Yüksek bir yer olduğu için yolu biraz yokuşludur ve bu sebeple ara ile çıkan birçok kişi vardır.
Mudurnu’ya gelen her turistin gitmesi gereken bir yer olduğu ifade edilmektedir. Bu kule, 1890 – 1891 yılları arasında inşa edilmiştir ve bölgenin tek ahşap kulesidir. Ahşaptan yapılmış olan bu kule 12 metre yüksekliktedir. 1900’lü yılların başında gerçekleşen bir yangın sonucu kule hasar görmüştür ve orijinaline uygun bir şekilde onarılmıştır.
Kulenin onarımında Mudurnu Hapishanesi’nin mahkumları çalıştırılmıştır ve kulenin saatini Mudurnulu bir demirci ustası yapmıştır. Kule, kare biçiminde ve 2 katlıdır. Kule üzerinde bir çan bulunur ve ağırlığı yaklaşık olarak 185 kilodur, günümüzde çalışmaya devam eden bu kulede her saat başı çan çalmaktadır.
Kule yüksek bir konumdadır ve kendisi de yüksektir, bu sayede kuleye çıkıldığı zaman eşsiz bir şehir manzarası izlenebilmektedir. Ahşap yapısı ve dikkat çekici duruşu ile ilçeye gelen herkesin ilk dikkatini çeken yapılardan birisidir, her mevsim herkese açıktır.
Yıldırım Bayezid Hamamı
İlçe merkezinde bulunan bir yapıdır ve Bolu Caddesi üzerinden yürüyerek 20 dakikada, özel araç ya da taksi ile 5 dakikada ulaşılabilir.
İlçenin önemli tarihi yapıları arasında bulunan bu hamam, 1382 tarihinde Mimar Ömer Bin İbrahim tarafından yapılmıştır. Döneminin en güzel hamamı olarak ifade edilen bu hamamın iki ayrı bölümü vardır. Erkekler ve kadınlar için farklı bölümler mevcuttur ve erkeklerin bölümü biraz daha büyüktür.
Hamamın soğukluk bölümünde bulunan balıklı kurna, sıcak halveti ve göbek taşı, hamamda dikkat çeken parçalar arasındadır. Kesme taştan yapılmış olan bu hamamın dikkat çeken diğer yönleri ise kubbe girişleri ve taç kapısıdır.
Hamamın iç ve dış duvarlarında işlenmiş olan süslemeleri çok dikkat çekmekte ve beğenilmektedir. Ayrıca bu süslemelerin Osmanlı mimarisinde bir dönüm noktası olduğunu ifade edenler oldukça fazladır. Hamam, günümüzde halen kullanılmaya devam etmektedir.
Yıldırım Bayezid Camii
Mudurnu merkezinde bulunan bir camidir, A. Selahattin Caddesi Baysal ve Yıldırım Bayezid Caddesi üzerinden yürüyerek yaklaşık 2 - 3 dakikada ulaşılabilir.
Bu yapı, Yıldırım Bayezid’in şehzade olduğu dönemde inşa edilmiştir ve inşa tarihi 1374’tür. Günümüze kadar sağlam bir şekilde gelmeyi başarmış bu yapı, günümüzde hâlâ cami olarak kullanılmaktadır.
Osmanlı Dönemi’nde inşa edilen büyük kubbeli yapılar arasında ve sekizgen olarak inşa edilen yapılar arasında ilklerdendir. Yıl boyunca tarihi yapılara merakı olan birçok turist, bu camiyi görmek ve incelemek için dünyanın dört bir yanından Mudurnu’ya gelmektedir. Cami, yıl boyunca hem ziyarete hem de ibadete açıktır.
Kanuni Sultan Süleyman Camii
Mudurnu merkezinde yer alan bir camidir ve yürüyerek 5 dakikada ulaşılabilir. Camiye gitmek için A. Selahattin Baysal Caddesi kullanılabilir.
Bu caminin Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1546 yılında yapıldığı bilinmektedir ve Yıldırım Bayezid Cami’nin batısında bulunur. Dikdörtgen bir yapıya sahip olan bu caminin inşa kitabesi bulunamamıştır. Selçuklu mimarisini andıran bu yapının duvarları taştan, tavanı ahşaptan, minaresi ile tuğladan yapılmıştır.
Minaresi tek şerefelidir ve caminin, doğruluğu kanıtlanmamış, bir hikayesi bulunur. Halk arasında anlatılanlara göre; caminin yapımı bittikten sonra Kanuni sultan Süleyman camiyi beğenmemiştir ve kapısını kilitleterek kullanımını yasaklamıştır. Kanuni Sultan Süleyman öldükten 50 sene sonra cami kullanıma açılmıştır. Bu hikâyeyi kanıtlayan herhangi bir belge yoktur. Cami, günümüzde kullanıma açıktır ve bölgeye gelen turistler tarafından oldukça ilgi görmektedir. Genellikle tarihi yapılara ilgisi olan birçok yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği bir yapıdır.
Orta Çarşı ve Demirciler Çarşısı
İlçe merkezinde bulunan bir çarşıdır ve yürüyerek 5 dakikada ulaşım sağlanabilir. A. Selahattin Baysal Caddesi üzerinden gidilebilir.
İlçenin tarihini en iyi yansıtan önemli bir alandır. Burada Orta Çarşı ve Demirciler Çarşısı yan yanadırlar. Bu çarşılarda asırlardır devam eden bir gelenek bulunur ve bu geleneğe Ahi Duası denilir.
Ahi Duası, Ahilik Teşkilatı zamanından kalma bir gelenektir ve Mudurnu esnafları bu geleneği devam ettirmektedirler. Bu gelenekte; her cuma günü ve yeni bir dükkân açılacağı zaman, çarşıdaki bütün dükkân sahipleri dışarıya çıkarak hep birlikte dua ederler. Bu duada işlerinin rast gitmesini ve dükkanlarının bereketli olmasını dilerler.
Duadan sonra dükkanlar açılır ve alışverişler yapılır. Bu çarşıda tarihi ürünleri bulabilir ve bölgede yapılan el yapımı eşyaları alabilirsiniz. Özellikle buranın demircileri ve demir ürünleri ünlüdür. Kullanabileceğiz veya hediye edebileceğiniz birçok ürünü burada bulabilirsiniz.
Pertev Naili Boratev Kültür Evi
Mudurnu’nun merkezinde bulunan bir mekandır ve A. Selahattin Baysal Caddesi ile Yıldırım Bayezid Caddesi üzerinden yürüyerek 5 dakikada ulaşılabilir.
Ünlü Türkolog Pertev Naili Boratav bu evde yaşamıştır ve onun ölümünden sonra bu ev müzeye dönüştürülmüştür. Pertev Naili Boratav, döneminin ve günümüzün en ünlü Türkolog ve halk bilimi araştırmacılarından birisidir. Kendisine “nerelisin” sorusu sorulduğunda; ‘insanın memleketi doğduğu yer değil çocukluğunun geçtiği yerdir' sözünü söyleyerek Mudurnu'yu memleketi olarak göstermiştir.
Yaptığı çalışmalarla ve yazdığı kitapları (Gökoğlu Destanı, Folklor ve Edebiyat 1, Folklor ve Edebiyat 2, Bey Böyrek Hikayesine Ait Metinler, Halk Edebiyatı Dersleri, İzahlı Halk Şiiri Antolojisi, Halk Hikayeleri ve Halk Hikayeciliği, Typen Türkischer Volsmarchen, Zaman Zaman İçinde, Le Tekerleme, Az Gittik Uz Gittik, 100 Soruda Türk Folkloru, Nasreddin Hoca) ile tüm dünyada tanınmış bir araştırmacıdır. Evde yaşanılan dönemi yansıtan fotoğraflar, yüzyıllar önce yapılmış olan ev eşyaları ve aletleri burada sergilenmektedir. Ayrıca “gökten zembille inmek” deyiminin tarihi zembili burada sergilenmektedir ve küçük bir el çantasına benzetilmektedir.
Tarihi yapılara merakı olanların, özellikle Pertev Naili Boratav’ı tanıyan ve araştıranların ziyaret ettiği bir yapıdır. Her mevsim ziyarete açıktır.
Mudurnu Tarihi Evleri ve Konakları
İlçe merkezinin hemen her yerinde görebileceğiniz evlerdir.
Safranbolu ve Göynük evlerine benzer yapılardır ve hemen hemen aynı tarihlerde inşa edilmişlerdir. Evlerin birçoğu ahşaptan yapılma ve kiremit çatılıdır. Günümüzde bu evlerin birçoğu özel mülktür ve kullanılmaya devam etmektedirler.
İlçedeki konakların birçoğu restore edilerek otel ve restoran olarak hizmete açılmıştır. Bu evlerin arasında dolaşabilir ve tarih ile iç içe fotoğraflar çekebilirsiniz. Hizmete açılan otel ve restoranlarda nostaljik bir ortam içinde konaklayabilir ve yöresel yemekleri deneyebilirsiniz. İlçeyi ziyaret eden hemen herkes bu yapılar arasından geçerek gezintilerine devam etmektedirler.
Tarihi Babas Kaplıcası
Mudurnu ilçe merkezinden 4 kilometre uzaklıkta bulunan bir kaplıcadır ve özel araç ya da taksi ile Ankara Caddesi üzerinden 10 dakikada gidilebilir.
Tarihi Babas Kaplıcasının bulunduğu bölge, Mudurnu ilçesindeki en gelişmiş konaklama yerlerinden birisidir. Bu alan kaplıca bakımından oldukça zengin bir yerdir ve bu kaynakların çevresine birçok tesis bulunur.
Bu kaplıcadan gelen sıcak suyun oldukça yararlı olduğu ifade edilmektedir. Kaplıca suyunun sıcaklığı 40 derecedir ve su eklemeden kullanılabilir. Babas kaplıcasının suyu, farklı kaynaklardan gelmektedir ve bu nedenle bölgedeki diğer kaplıcalara kıyasla daha şifalıdır.
Bolu ilinde birçok kaplıca vardır fakat bu kaplıcalar arasında en çok tercih edileni Babas Kaplıcası’dır. Babas Kaplıcasına fizik tedavisi, iskelet ve kas sorunları, dolaşım hastalıkları ve solunum rahatsızlıkları bulunan birçok yerli ve yabancı turist gelmekte ve şifa bulmaktadır. Kaplıcayı bireysel olarak ziyaret edebilir veya bölgedeki gezi turlarıyla birlikte gelebilirsiniz.
Kaplıcada 138 yataklı bir tesis vardır ve tesis uzun yıllardır burada bulunmaktadır. Bu tesis, Tarihi yapısını bozmadan onarılmış ve günümüze kadar hizmet vermeye devam etmiştir.
