Deprem tahmininde yüksek hassasiyet ve doğruluk sağlamak, bilim dünyası için uzun süredir devam eden bir zorluk olmuştur. Ancak yapay zeka (AI), bu alandaki yeteneklerimizi geliştirmek için önemli bir araştırma konusu haline geldi. Yapay zeka, büyük sismik veri kümelerini analiz edebilme yeteneği sayesinde insan analistlerinin gözden kaçırabileceği deprem belirtilerini tanımlama potansiyeline sahip. Makine öğrenimi algoritmaları, araştırmacılara deprem modellerini daha iyi anlama konusunda yardımcı olabilir.
DEPREM ÖNCEDEN TAHMİN EDİLEBİLİR Mİ?
Bugün bazı yapay zeka modelleri, jeolojik özellikleri ve önceki sismik verileri inceleyerek depremleri yüksek olasılıkla tahmin etmek için kullanılmaktadır. Bu modeller, belirli bölgelerde belirli bir zaman diliminde deprem olma olasılığını hesaplar. Ancak bu tahminler genellikle çok genel olup kesin tahminleri içermez.
Depremler, yerkabuğunun derinliklerindeki tektonik plakaların karmaşık hareketlerinden kaynaklandığı için tahmin etmek oldukça zor. Bu süreç birçok değişkeni ve belirsizliği içeriyor. Yapay zeka, deprem verilerini analiz ederek ve erken uyarı sistemlerini geliştirerek faydalı olabilir. Ancak depremin kesin zamanlamasını, konumunu ve büyüklüğünü doğru bir şekilde tahmin etmek hala büyük bir zorluk.
YÜZDE 70 DOĞRULUK İLE TAHMİN EDİYOR
Interesting Engineering'in haberinde yer alan bilgilere göre umut verici bir gelişme yaşandı. Teksas Üniversitesi'nden (UT) araştırmacılar, yüzde 70 doğrulukla depremleri tahmin eden bir yapay zeka algoritmasını test ettiler. Denemeler Çin'de gerçekleştirildi ve bu sonuçlar, depremleri tahmin etmek için güvenilir bir yapay zeka sisteminin yakın gelecekte mümkün olabileceğine işaret ediyor.
Sistem, 14 depremin yerini neredeyse tam olarak ve doğru bir şekilde tahmin etti. Yalnızca sekiz yanlış uyarı verdi ve bir depremi kaçırdı. Bu, depremlere karşı daha iyi hazırlık yapılmasına yardımcı olabilir ve ekonomik ve insani kayıpları en aza indirebilir.
Araştırmacılar, bu yapay zeka modelini dünya genelinde sismik faaliyetin yoğun olduğu bölgelerde test etmeyi planlıyor. Bu, modelin daha fazla veri üzerinde eğitim alarak tahmin doğruluğunu artırmasına ve depremlerin konum tahminlerini iyileştirmesine yardımcı olacak. Bir sonraki adım olarak, yapay zeka Teksas'ta test edilecek ve Teksas Sismolojik Ağ Programı'nın (TexNet) verilerini kullanarak deprem tahmini yetenekleri daha da geliştirecek.
TÜRKİYE'DE DEPREMLERİN YIKICI ETKİSİ AZALTILABİLİR Mİ?
Yer bilimciler tarafından Türkiye'nin bir deprem ülkesi olduğu sık sık dile getirilmektedir. Türkiye Cumhuriyeti'nde yaşanan büyük depremlerde resmi rakamlara göre 109 bin 67 insan hayatını kaybetmiştir. Yeni yapay zeka sistemi sayesinde Türkiye'de deprem felaketinin önüne geçilerek can kaybı önlenebilir.