Köydeki Cimrilik ve İhtiyarın Ziyareti
Çağa Gölü'nün olduğu köyde, insanlar kazandıklarını paylaşmaz, fakirlere yardım etmezlermiş. Ancak bir gün, köye yaşlı bir adam gelir. Aç, susuz ve muhtaç olan bu ihtiyar, köydeki her evden yardım ister. Ancak köylüler, cimriliği ve bencilliği yüzünden ihtiyara yardım etmezler.
İhtiyarın Gerçek Kimliği: Hızır (A.S.)
Hikayenin ilerleyen kısmında, yaşlı adamın aslında peygamber Hızır olduğu ortaya çıkar. Hızır, insanları sınavdan geçirerek onların gerçek yüzünü görmelerini sağlar. Ancak tüm köy halkı sınavı kaybeder, sadece bir evde yardımsever bir kadın bulunur.
Köyün Felaketi ve İntikamı
Hızır, köy halkına bir felaketin geleceğini söyler. Köylülerin kazandıklarını paylaşmamaları ve fakirlere yardım etmemeleri, köyün sular altında kalmasına neden olacaktır. Hızır'ın uyarısına rağmen köy halkı dönüp bakmaz, sadece yardımsever kadın geri döner. Kadının dönüp bakması sonucunda, oğluyla birlikte taşa dönüşür.
Efsanenin Dini Temelleri ve Mesajı
Efsane, Hızır ile Musa'nın kıssasından etkilenmiştir. Hızır, Dünya'da dolaşarak insanları sınavdan geçirir ve iyilik yapmayanları cezalandırır. Ayrıca, Nuh Peygamberin kavmi ile Lut Peygamberin kavminin helak olma hikayeleri de efsaneye entegre edilmiştir.
Efsanenin temel mesajı ise kazanılanın paylaşılmamasının, fakirlere yardım etmemenin ve bencil davranışların felakete yol açabileceği üzerinedir. Güçlü bir öğretiyle örülü Çağa Gölü Efsanesi, geçmişten günümüze aktarılarak dini motifleri ve yaşamsal değerleri bir araya getirir.